Ανασφάλιστοι: "Προσοχή! Κυκλοφορούν ανάμεσά μας"

Το φαινόμενο των ανασφάλιστων οχημάτων αποτελεί μια σιωπηλή απειλή και μια εξαιρετικά μεγάλη πληγή της ελληνικής οδικής πραγματικότητας. Αν και δεν είναι κάτι νέο, η έκτασή του παραμένει εντυπωσιακή και κυρίως ανησυχητική. Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις, πάνω από μισό εκατομμύριο οχήματα κυκλοφορούν καθημερινά στους ελληνικούς δρόμους χωρίς να διαθέτουν την υποχρεωτική ασφαλιστική κάλυψη, σε μια χώρα, όπου τα κυκλοφορούντα οχήματα αγγίζουν τα επτά εκατομμύρια. Η αριθμητική αναλογία είναι απλή και αποκαλυπτική: περίπου ένα στα δέκα οχήματα κινείται χωρίς καμία εγγύηση σε περίπτωση ατυχήματος.

Το πρόβλημα, αγαπητοί αναγνώστες, δεν περιορίζεται μόνο στην Ελλάδα. Στην Ιρλανδία, οι αρχές κατέγραψαν το 2022 πάνω από 188.000 ανασφάλιστα οχήματα, αριθμός υπερδιπλάσιος από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Στη Γαλλία, περίπου 250.000 οδηγοί εκτιμάται ότι κυκλοφορούν χωρίς ασφαλιστική κάλυψη. Ο ίδιος ο επικεφαλής του Ταμείου Εγγυήσεων Θυμάτων χαρακτήρισε αυτή την πρακτική ως «το χειρότερο είδος τζόγου». Κι αν η λέξη τζόγος περιγράφει τον κίνδυνο για τον ίδιο τον ανασφάλιστο οδηγό, ο πραγματικός κίνδυνος αφορά τους υπόλοιπους, τους ανυποψίαστους, συνεπείς πολίτες, που μπορεί να βρεθούν ξαφνικά εμπλεκόμενοι σε ατύχημα χωρίς καμία εξασφάλιση.

Στην Ελλάδα, το τελευταίο διάστημα, γίνονται κάποιες προσπάθειες για τον περιορισμό του φαινομένου, με πιο πρόσφατο βήμα την ενεργοποίηση ενός συστήματος ηλεκτρονικής διασταύρωσης, που τέθηκε σε πλήρη λειτουργία από τις 16 Ιουνίου. Με το νέο αυτό εργαλείο, οι αρχές μπορούν να εντοπίζουν αυτόματα τα ανασφάλιστα οχήματα συγκρίνοντας τα στοιχεία κυκλοφορίας με τα δεδομένα των ασφαλιστικών εταιρειών. Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, ειδικά αν αναλογιστούμε ότι για χρόνια το κράτος δεν είχε τα μέσα ή τη βούληση να εφαρμόσει τους ίδιους του τους νόμους.  Το αν θα πετύχει ή όχι εξαρτάται από το κατά πόσο η Πολιτεία είναι διατεθειμένη να επιδείξει συνέπεια και συνέχεια. Δεν αρκεί να εφαρμοστεί ένα σύστημα. Απαιτείται συνεχής συντήρηση και εξέλιξη, αλλά κυρίως αξιοποίηση των δεδομένων με αποτελεσματικό τρόπο. Στην Ιρλανδία, η εφαρμογή καμερών αναγνώρισης πινακίδων οδήγησε σε μείωση των ανασφάλιστων οχημάτων κατά 50% μέσα σε ένα χρόνο.

Η μη ασφάλιση οχήματος δεν αποτελεί απλώς μια τυπική παράβαση. Είναι μια πράξη αδιαφορίας απέναντι στην κοινωνία στο σύνολό της. Ένας ανασφάλιστος οδηγός δεν θέτει σε κίνδυνο μόνο τη δική του οικονομική σταθερότητα, αλλά και τη ζωή και την περιουσία των υπολοίπων. Σε περίπτωση ατυχήματος, το θύμα αναγκάζεται να διεκδικήσει αποζημίωση μέσω του Επικουρικού Κεφαλαίου, ενός δημόσιου μηχανισμού που καλύπτει ζημιές από ανασφάλιστα οχήματα, διαδικασία όμως που συχνά αποδεικνύεται χρονοβόρα και γραφειοκρατική. Το κόστος τελικά επιβαρύνει τους συνεπείς ασφαλισμένους οδηγούς, καθώς το Επικουρικό Κεφάλαιο χρηματοδοτείται από εισφορές των ασφαλιστικών εταιρειών, οι οποίες μετακυλίονται στα ασφάλιστρα. Σε πολλές χώρες της Ευρώπης, όπως στην Ιρλανδία, τα ασφάλιστρα επιβαρύνονται επιπλέον κατά 30 με 35 ευρώ ετησίως, μόνο και μόνο, για να καλυφθούν τα έξοδα που προκαλούν οι ανασφάλιστοι οδηγοί. Πρόκειται για μια αδικία που δεν μπορεί να συνεχιστεί.

Από την άλλη πλευρά, δεν λείπουν οι περιπτώσεις οδηγών που αντιμετωπίζουν πραγματικές οικονομικές δυσκολίες και παραλείπουν ή καθυστερούν την ανανέωση του ασφαλιστηρίου συμβολαίου τους. Η πολιτεία οφείλει να αναγνωρίσει αυτή τη διάσταση του προβλήματος και να προχωρήσει σε στοχευμένα μέτρα για όσους το έχουν ανάγκη, όπως προγράμματα διευκόλυνσης πληρωμών ή τμηματική εξόφληση ασφαλίστρων. Από τον Ιούνιο, τέθηκε σε ισχύ η νέα υποχρεωτική κάλυψη για φυσικές καταστροφές στα οχήματα, ένα επιπλέον βάρος για τους πολίτες, που έρχεται να προστεθεί στο ήδη επιβαρυμένο κόστος διαβίωσης. Σε αυτό το σημείο, οι ασφαλιστικές εταιρείες οφείλουν να επιδείξουν κοινωνική ευθύνη και να μην εκμεταλλευτούν την υποχρεωτικότητα αυτής της παροχής για να μεγιστοποιήσουν το κέρδος τους. Ο Έλληνας πολίτης δεν αντέχει άλλες επιβαρύνσεις, ειδικά όταν μιλάμε για την προστασία που θα έπρεπε να θεωρείται δικαίωμα και όχι πολυτέλεια.

Ως άνθρωπος που καθημερινά κινείται στο οδικό δίκτυο αυτής της χώρας και παρακολουθεί από κοντά όσα συμβαίνουν στους ελληνικούς δρόμους, δεν μπορώ παρά να εκφράσω την έντονη ανησυχία μου. Η επιλογή να κυκλοφορεί κανείς ανασφάλιστος δεν είναι απλώς μια αμέλεια. Είναι μια ωμή παραβίαση αυτού του άτυπου κοινωνικού συμβολαίου που όλοι έχουμε, έστω και σιωπηρά αποδεχτεί ζώντας μαζί. Δηλαδή, να τηρούμε βασικούς κανόνες για να προστατεύουμε ο ένας τη ζωή και την ασφάλεια του άλλου. Αλλά… εδώ Ελλάδα. Εδώ η χώρα που η τήρηση του νόμου θεωρείται δείγμα αδυναμίας και όχι πράξη συλλογικής υπευθυνότητας.

_ Καλά, άστα τώρα αυτά. Που θα πας διακοπές;