Ευρώπη: αλλαγές στα διπλώματα οδήγησης - έμφαση στην ασφάλεια

Η Ευρωπαϊκή Ένωση προχωρά σε εκσυγχρονισμό του πλαισίου για τις άδειες οδήγησης, εισάγοντας νέους κανόνες που στοχεύουν στην ενίσχυση της οδικής ασφάλειας και στην καλύτερη προσαρμογή στις τεχνολογικές και κοινωνικές εξελίξεις. Οι αλλαγές αυτές, που αναμένεται να εφαρμοστούν και στην Ελλάδα μέσα στο 2025, αφορούν τόσο τη διάρκεια ισχύος των αδειών όσο και τη διαδικασία απόκτησης και ανανέωσής τους.

Σύμφωνα με το νέο κανονιστικό πλαίσιο, η διάρκεια ισχύος των αδειών οδήγησης για τις βασικές κατηγορίες (Α, Β και υποκατηγορίες) επεκτείνεται στα 15 έτη, αντί των 10 που ίσχυαν έως σήμερα, υπό την προϋπόθεση ότι ο κάτοχος δεν έχει υπερβεί το 65ο έτος της ηλικίας του. Για τους επαγγελματίες οδηγούς ή όσους έχουν περάσει το ηλικιακό αυτό όριο, η ανανέωση θα γίνεται συχνότερα και θα συνοδεύεται από υποχρεωτικές ιατρικές εξετάσεις, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι ο οδηγός παραμένει ικανός να κινείται με ασφάλεια στο οδικό δίκτυο.

Παράλληλα, θεσπίζεται δοκιμαστική περίοδος για τους νέους οδηγούς, κατά την οποία θα αξιολογείται η οδηγική τους συμπεριφορά. Οποιαδήποτε σοβαρή παράβαση του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας μέσα σε αυτό το διάστημα θα επιφέρει αυστηρότερες κυρώσεις, με στόχο να εμπεδωθεί η υπευθυνότητα από τα πρώτα χιλιόμετρα. Η δοκιμαστική περίοδος θεωρείται ένα σημαντικό εργαλείο πρόληψης, καθώς οι νέοι οδηγοί παραμένουν διαχρονικά η ηλικιακή ομάδα με τα υψηλότερα ποσοστά εμπλοκής σε τροχαία ατυχήματα.

Στις νέες ρυθμίσεις περιλαμβάνεται και η σταδιακή εισαγωγή της ψηφιακής άδειας οδήγησης, η οποία θα αναγνωρίζεται σε όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα μπορεί να αποθηκεύεται σε κινητές συσκευές. Στόχος είναι η απλοποίηση των διαδικασιών, η μείωση της γραφειοκρατίας και η διασύνδεση των ευρωπαϊκών αρχών για τον πιο αποτελεσματικό έλεγχο των παραβάσεων.

Το νέο πλαίσιο θέτει επίσης αυστηρότερους όρους για την ιατρική αξιολόγηση των οδηγών μεγαλύτερης ηλικίας. Οι εξετάσεις δεν θα επικεντρώνονται μόνο στην όραση, αλλά και σε παράγοντες όπως τα αντανακλαστικά, η ψυχική υγεία και η ικανότητα αντίδρασης σε απρόβλεπτες συνθήκες στον δρόμο. Με αυτόν τον τρόπο, επιχειρείται να περιοριστούν τα ατυχήματα που οφείλονται σε σωματική ή πνευματική εξασθένηση, χωρίς ωστόσο να τίθεται συλλήβδην υπό αμφισβήτηση η ικανότητα των ηλικιωμένων οδηγών.

Οι αλλαγές εντάσσονται στο ευρωπαϊκό σχέδιο «Vision Zero», που θέτει ως στόχο τον μηδενισμό των θανάτων από τροχαία ατυχήματα έως το 2050. Πρόκειται για ένα φιλόδοξο αλλά ρεαλιστικό πλάνο, που επιχειρεί να μετατρέψει την άδεια οδήγησης από ένα τυπικό έγγραφο σε πραγματικό δείκτη ευθύνης και ασφάλειας.

Το νέο καθεστώς για τα διπλώματα οδήγησης, όπως επισημαίνουν αρμόδιες πηγές, δεν έρχεται για να δυσκολέψει τη ζωή των πολιτών, αλλά για να προστατεύσει τη ζωή όλων στον δρόμο. Γιατί, όπως δείχνουν τα στοιχεία των τελευταίων ετών, η οδηγική ικανότητα δεν κρίνεται μόνο τη στιγμή της εξέτασης, αλλά κάθε μέρα που πιάνουμε το τιμόνι στα χέρια μας.