Οδηγώντας σε ώριμη ηλικία

Για αρκετούς ηλικιωμένους, φαντάζει ως «μπλε χάπι» η ανάληψη της σύνταξης στο τέλος του μήνα. Πώς αλλιώς να εξηγήσεις αυτή την απίστευτη και άνευ λόγου υπερδιέγερση - ανυπομονησία των περισσότερων «τζόβενων», με τη «γεμάτη πιστόλα - πορτοφόλα» από το ΑΤΜ, που κυκλοφορούν ανάμεσά μας; Φυσικά, λίγες μέρες μετά, «αφυδατωμένοι» από την ακρίβεια και τους υπέρογκους λογαριασμούς, μένουν «άσφαιροι» και «έγκλειστοι» στα σπίτια τους, μέχρι το επόμενο «γέμισμα». Οι λιγοστοί που παραμένουν στο οδικό τερέν, επιμένουν να κινούνται με αδικαιολόγητη βιασύνη και απίστευτη έπαρση.

Πολύς λόγος γίνεται τελευταία για το αν οι ηλικιωμένοι, θα πρέπει να συνεχίσουν να οδηγούν ή όχι. Τα σχόλια στα μέσα δικτύωσης έχουν ‘’πάρει φωτιά’’. Τα περισσότερα από αυτά, καυστικά και καταδικαστικά. Αναρωτιέμαι: άραγε αυτοί που τα γράφουν, θα έχουν το σθένος όταν φτάσουν σε ‘’ώριμη’’ ηλικία, να παραδόσουν ανεπιστρεπτί τα κλειδιά του οχήματός τους στους οικείους τους;

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Ερασιτέχνες οδηγοί αυτοκινήτων και δικύκλων όλων των κατηγοριών, που έχουν συμπληρώσει το 65ο έτος της ηλικίας τους μπορούν να ανανεώσουν την οδηγική τους ικανότητα ανά τρία χρόνια και θα πρέπει να εξετάζονται από παθολόγο και οφθαλμίατρο. Όσοι είναι από 80 ετών και πάνω χρειάζεται επιπλέον γνωμάτευση από νευρολόγο ή ψυχίατρο και ΩΡΛ. , με ανανέωση κάθε δύο χρόνια.

Και πού είναι το πρόβλημα; Το πρόβλημα είναι ότι ο κάθε ηλικιωμένος έχει λάβει γνώση και πληροφορία προ μισού αιώνα και βάλε, για τη σωστή οδηγική συμπεριφορά, τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματά του. Η εμπειρία τόσων ετών τον έχει μετατρέψει στον απόλυτο «τεχνίτη παραλλαγής» του Κ.Ο.Κ., κρίνοντας με τη δική του ιδιοσυγκρασία και σύμφωνα με τις δικές του ανάγκες.

Ζούμε σε ένα κράτος με μηδαμινή πρόνοια για αυτή την κατηγορία οδηγών. Ούτε ένα ελάχιστο υποχρεωτικό σεμινάριο δύο-τριών ωρών, που να πληροφορεί και κυρίως να προβληματίζει ορισμένους μεγάλους κυρίους και κυρίες: «Για ποιο λόγο άραγε είμαστε όλοι μαζεμένοι εδώ; Τι θέλει να πει ο νεαρός ποιητής εκεί κάτω;» Αυτό που θα ήθελε και θα έπρεπε υποχρεωτικά να σου πει, να ακούσεις και φυσικά να καταλάβεις, είναι ότι:

Η όραση μειώνεται με την ηλικία και οι ηλικιωμένοι εκτίθενται περισσότερο σε οφθαλμικές παθήσεις. Αυτό το μειονέκτημα είναι ακόμη πιο ανησυχητικό όταν πρόκειται για οδήγηση. Στο σκοτάδι ένας οδηγός 60 ετών θα χρειαστεί 5 έως 8 φορές περισσότερο φως από έναν οδηγό 20 ετών για να έχει καλή νυχτερινή όραση και ο τελευταίος θα είναι πιο ευαίσθητος στη λάμψη που προκαλούν οι προβολείς του οχήματος με το οποίο θα διασταυρωθεί. Την ημέρα το οπτικό πεδίο μπορεί να συρρικνωθεί έως και 100° μετά την ηλικία των 70 ετών, ενώ είναι ακόμα 180° στην ηλικία των 50 ετών. Όσο μεγαλώνεις, τόσο χειρότερη γίνεται η ακοή σου. Το φαινόμενο, αναπόφευκτο και έχει όνομα: πρεσβυκουσία. Ξεκινάει από την ηλικία των 50 ετών. Στην ηλικία των 65 ετών, το 30% των ηλικιωμένων έχουν προβλήματα ακοής. Στην οδήγηση επομένως, ακούμε λιγότερο καλά τις κόρνες, τον θόρυβο του κινητήρα ενός δικύκλου και με δυσκολία διακρίνουμε από που προέρχονται. Οι κινητικές δεξιότητες είναι πρόβλημα. Ο πόνος, η δυσκαμψία, η οστεοαρθρίτιδα, μπορεί να δημιουργήσουν επικίνδυνες καταστάσεις όσοσν αφορά τη διατήρηση της τροχιάς σου, την αποφυγή ενός απροσδόκητου εμποδίου και γενικότερα στο να έχεις την απαραίτητη ευελιξία για να εκτελέσεις έναν ελιγμό. Μπορεί, να δυσκολεύεσαι να περάσεις μια διασταύρωση χωρίς κίνδυνο ή να βγεις από ένα χώρο στάθμευσης εξαλείφοντας τις νεκρές γωνίες μέσω των καθρεπτών, με γύρισμα ματιάς στο ύψος του ώμου. Τα φάρμακα που λαμβάνεις μπορεί να είναι ασύμβατα με την οδήγηση. Αυτά περιλαμβάνουν υπνωτικά χάπια, αντικαταθλιπτικά και ηρεμιστικά, αλλά και ορισμένα φάρμακα για την καρδιά, κατά του βήχα, του κρυολογήματος, των ρευματισμών.

Υπάρχουν στιγμές και γεγονότα, που σε βοηθούν να καταλάβεις ότι ίσως, ήρθε η ώρα να αφήσεις το τιμόνι: το αυτοκίνητο έχει περισσότερες γρατζουνιές και χτυπήματα, έλαβες προσφάτως κλήση για παράβαση, υπάρχει έντονη δυσφορία των γύρω σου για τον τρόπο με τον οποίο οδηγείς.

Ζήτα χωρίς εγωισμό από τους ανθρώπους που εμπιστεύεσαι, να κρίνουν την οδηγική σου ικανότητα, προτρέποντάς τους να διαβάσουν την παρακάτω παράγραφο: Όταν ταξιδεύουμε με οδηγό έναν ηλικιωμένο παρατηρούμε αν θυμάται να βάλει τη ζώνη του. Αν χρησιμοποιεί τα φλας και τους καθρέφτες του. Δεν θα πρέπει να είναι ούτε αγχωμένος, αλλά ούτε και πολύ χαλαρός και να αποσπάται η προσοχή του με βαριές συζητήσεις. Προσέξτε εάν έχει πρόβλημα στις διασταυρώσεις, δηλαδή αν καταλαβαίνει εγκαίρως πότε υποχρεούται να παραχωρήσει προτεραιότητα, επιβραδύνοντας με προβλεψιμότητα.

Επίσης θα πρέπει το φρενάρισμα του να είναι τόσο δυναμικό όσο απαιτεί η κάθε στιγμή. Οι ηλικιωμένοι χάνουν με τον καιρό την αίσθηση του μοχλισμού του πεντάλ και το θεωρούν διακόπτη με on και off λειτουργία. Αν πιστεύετε ότι έχει γίνει επικίνδυνο για το αγαπημένο σας πρόσωπο να οδηγεί, μπορεί να είναι δύσκολο να του στερήσετε το δικαίωμα – παράταση που του έχει δώσει το κράτος. Το να νιώθεις ανίκανος να οδηγείς δεν είναι ιδανικό για την ψυχολογία και αυτοεκτίμηση σου. Μιλήστε για αυτό με τον θεράποντα ιατρό του, ο οποίος θα είναι σε θέση να σας πει εάν η κατάσταση της υγείας του ηλικιωμένου δημιουργεί πρόβλημα και να σας προτείνει τρόπους για να τον πείσετε να σταματήσει.

Αγαπητέ ώριμε, συνάδελφε οδηγέ, εφόσον η οδήγηση παραμένει εφικτή υπό ορισμένες συνθήκες, θα πρέπει να αλλάξεις τις συνήθειες σου για να ελαχιστοποιήσεις τους κινδύνους. Ειδικότερα: Προσάρμοσε το πρόγραμμά σου αποφεύγοντας τις ώρες αιχμής. Μην οδηγείς τη νύχτα ή το μεσημέρι μεταξύ 13:00 και 15:00, όπου ο κίνδυνος υπνηλίας είναι υψηλότερος. Μην ξεκινάς μεγάλο ταξίδι, εάν οι καιρικές συνθήκες είναι δυσμενείς. Προτίμησε τους μεγάλους και καθαρούς δρόμους και κάνε τακτικά πραγματικά διαλείμματα.

Επιτέλους, πέτα αυτό το αναθεματισμένο ρολόι που ως συνταξιούχος σου είναι παντελώς άχρηστο και άστο σε μας του καημένους να μας «τρώει» τη ζωή. Εκτίμησε το γεγονός ότι ακόμα μπορείς να είσαι αυτόνομος, χωρίς να χρειάζεται να αποχωριστείς την ωραία αυτή συνήθεια. Ξέρω ότι θεωρείς τα μέσα μαζικής μεταφοράς ένα εικονικό αναπηρικό αμαξίδιο με περιορισμούς στην δική σου καθημερινή κινητικότητα. Πάψε να είσαι επιθετικός οδηγός – κριτής του καθενός. Μαλάκωσε λίγο την ψυχή σου και πασπάλισε τα λάθη των άλλων με μπόλικη οδική ενσυναίσθηση δίνοντας τόπο στην οργή. Για ακόμα μια φορά στη ζωή σου, πλησιάζεις το ''Χριστούγεννα ξανά μαζί''. Ξανά μαζί σου, όλοι μαζί.