«Τα ζόμπι των δρόμων»: Πεζοί που περπατούν με το βλέμμα στο κινητό

Η χρήση του κινητού την ώρα που περπατάμε έχει γίνει τόσο συχνή, που δύσκολα την αντιλαμβανόμαστε. Ίσως, γιατί κι εμείς, κάνουμε το ίδιο. Ωστόσο, οι συνέπειές του φαινομένου στην οδική ασφάλεια είναι υπαρκτές και ανησυχητικές.

Στη σημερινή εποχή, όπου τα smartphones έχουν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας, η προσοχή που δίνουμε στο περιβάλλον γύρω μας μειώνεται αισθητά.

Πλήθος ερευνών διεθνώς δείχνουν πως η χρήση του κινητού κατά τη διάρκεια της βάδισης μειώνει την ικανότητα συγκέντρωσης και επηρεάζει τη συμπεριφορά των πεζών. Η ανάγνωση μηνυμάτων, η πλοήγηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή ακόμα και η ακρόαση μουσικής αποσπούν την προσοχή, με αποτέλεσμα ο πεζός να κινείται πιο αργά και να υποτιμά τους κινδύνους γύρω του.

Στην Ευρώπη, το φαινόμενο έχει λάβει ήδη διαστάσεις. Στη Γαλλία, η Εθνική Υπηρεσία Οδικής Ασφάλειας ξεκίνησε εκστρατεία ενημέρωσης με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Zombie Phone», παρουσιάζοντας τους πεζούς που περπατούν απορροφημένοι στο κινητό ως “ζόμπι των δρόμων”. Παρόμοιες δράσεις έχουν γίνει και σε άλλες χώρες, όπως η Ισπανία και η Γερμανία, όπου οι αρχές προειδοποιούν ότι η τεχνολογία, αν δεν χρησιμοποιείται με μέτρο, μπορεί να γίνει παράγοντας κινδύνου στην καθημερινή μετακίνηση.

Στην ελληνική πραγματικότητα, η εικόνα είναι οικεία. Σε δρόμους, πεζοδρόμια και διαβάσεις βλέπουμε ανθρώπους, κυρίως νεότερους, να περπατούν σκυμμένοι, με το βλέμμα καρφωμένο στην οθόνη. Η τεχνολογία, που προοριζόταν να μας συνδέει, καταλήγει συχνά να μας αποσυνδέει από τον ίδιο τον χώρο όπου βρισκόμαστε. Ο πεζός με το κινητό στο χέρι παύει να βλέπει καθαρά, να ακούει, να υπολογίζει σωστά τις κινήσεις των άλλων.

Αξίζει να αναφερθεί ότι το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο έχει πραγματοποιήσει έρευνα στην Αθήνα, η οποία κατέγραψε πως σχεδόν το 17% των πεζών χρησιμοποιεί κινητό τηλέφωνο την ώρα που διασχίζει διάβαση. Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι όσοι κρατούν ή κοιτούν το κινητό περπατούν πιο αργά, διστάζουν περισσότερο και συχνά αγνοούν τα φανάρια ή τα οχήματα που πλησιάζουν. Η μελέτη αυτή αναδεικνύει πως ακόμη και μια φαινομενικά «αθώα» συνήθεια μπορεί να μετατραπεί σε παράγοντα κινδύνου στο αστικό περιβάλλον.

Πέρα από τη διάσπαση της προσοχής, σημαντικό ρόλο παίζει και το περιβάλλον μέσα στο οποίο κινούμαστε. Τα στενά πεζοδρόμια, η έντονη κυκλοφορία, ο ανεπαρκής φωτισμός ή η απουσία ευδιάκριτων διαβάσεων συνθέτουν ένα σκηνικό που κάνει ακόμη πιο επικίνδυνη την απροσεξία. Ένα βήμα λάθος, μια στιγμή καθυστέρησης στην αντίδραση, μπορεί να αποβεί κρίσιμη. Η απόσπαση της προσοχής δεν είναι μόνο ζήτημα συνήθειας, αλλά αγγίζει και την ίδια την ικανότητά μας να αντιλαμβανόμαστε τον χώρο και να λαμβάνουμε γρήγορες αποφάσεις.

Το φαινόμενο αυτό δεν αφορά λίγους, αλλά αντικατοπτρίζει μια αλλαγή στον τρόπο που κινούμαστε ως πεζοί. Τα κινητά μας είναι πάντοτε ενεργά, έτοιμα να μας ειδοποιήσουν για κάτι. Έτσι, ακόμη κι όταν βρισκόμαστε στον δρόμο, ένα μέρος του μυαλού μας βρίσκεται αλλού. Η προσοχή μας δεν είναι ποτέ ολοκληρωτικά παρούσα εκεί που θα έπρεπε: στο περπάτημα, στους άλλους ανθρώπους, στα οχήματα γύρω μας.

Η λύση δεν είναι περίπλοκη, αλλά απαιτεί συνείδηση. Όταν περπατάμε σε δρόμους με κυκλοφορία ή πλησιάζουμε σε διασταυρώσεις, το κινητό πρέπει να μένει στην τσέπη. Δεν χρειάζεται να ελέγχουμε κάθε ειδοποίηση τη στιγμή που έρχεται. Μπορούμε να περιμένουμε λίγα δευτερόλεπτα, να φτάσουμε σε ασφαλές σημείο και μετά να το χρησιμοποιήσουμε. Η βάδιση, όσο απλή κι αν φαίνεται, είναι μια διαδικασία που χρειάζεται την προσοχή μας.

Ο δρόμος δεν είναι μια ψηφιακή εικόνα που χωρά σε μια μικρή οθόνη. Δεν «σηκώνει» ούτε σκρολαρίσματα ούτε πληκτρολογήσεις. Είναι πραγματικός, γεμάτος ανθρώπους, ήχους και κινήσεις που ζητούν τη συμμετοχή μας. Ας περπατάμε με τα μάτια και το μυαλό στραμμένα μπροστά, για τη δική μας ασφάλεια και για εκείνη των άλλων.